Longkruid, mijn favoriete schaduwplant en bodembedekker.

Longkruid lijkt qua reputatie misschien een wat ondergewaardeerde tuinplant maar ze wordt door de tuiniers die haar kennen als makkelijk en standvastig ervaren. Ze vormt, net als Geranium een ruggengraat voor je tuin en heeft veel stille bewonderaars. De meeste soorten zijn jaarrond aantrekkelijk vanwege bloemen en blad.

longkruid planten

Als je wil weten welke soorten Pulmonaria momenteel voorradig zijn kun je in onze webwinkel opzoeken en ook meteen bestellen. Meer over teelt en verzorging van longkruid vind je hieronder.

bladplant met vlekjes

De zilveren vlekken op het blad van longkruid worden veroorzaakt door een luchtlaagje tussen bladmoes en opperhuid. Bij sommige cultivars zijn die vlekken zo groot dat ze het volledige blad bedekken. ('Diana Claire', 'Majesté', 'Samurai') Als bladplant moet longkruid het van dat zilver hebben. Andere cultivars blinken uit door hun scherpe tekening; mooie duidelijke vlekken op het blad. ('Little Star') Bij Pulmonaria angustifolia subsp. azurea en Pulmonaria rubra waar de bladvlekken ontbreken moeten de bloemen dat goed maken. Pulmonaria 'Blue Ensign' is met z’n super blauwe bloemen de specialist als het alleen om de bloei gaat.

bloei is temperatuursafhankelijk

Het hoogtepunt ligt meestal rond begin april maar kan afhankelijk van de temperatuur soms weken vroeger of later vallen.

lopen uiteen van wit via roze tot donkerpaars-blauw, met als uitzondering die de regel bevestigd het rood van buitenbeetje Pulmonaria rubra. Van de laatste bestaat ook een witte vorm: Pulmonaria rubra var. albocorollata en een bontbladige vorm: Pulmonaria rubra 'David Ward'. Pulmonaria rubra heeft groot helder groen blad, bij ‘David Ward’ heeft dat een crème kleurige rand.

longkruidsoorten

De ongeveer 30 verschillende soorten kruisen onderling gemakkelijk. Moderne cultivars zijn dan ook vaak kruisingen van meerder soorten waarvan de herkomst niet meer precies is te herleiden. Ze behoren tot de familie van de ruwbladigen (Boraginaceae) en hebben net als familieleden smeerwortel (Symphytum) en komkommerkruid (Borago) brandhaartjes.

longkruid vermeerderen

Kan door eenvoudig te scheuren, maar vindt tegenwoordig meestal plaats via in-vitro (meristeemcultuur). De laatste methode is kostbaar, maar biedt de mogelijkheid snel grote aantallen van nieuwe cultivars te maken.

longkruid in de tuin

Pulmonaria leent zich uitstekend voor combinaties met andere vaste planten. En ze is zo standvastig dat je er ook echt op kunt bouwen. Vroege bloei is een kenmerk van vooral schaduw of halfschaduw planten. Meestal gaat het daarbij om planten die schaduw tolereren want licht is voor elke plant een essentiële levensbehoefte. Pulmonaria en veel andere ‘schaduwplanten’ overleven dan ook prima in de zon als ze maar genoeg vocht tot hun beschikking hebben.

Ik combineer Pulmonaria graag met solitaire planten als Helleborus en Paeonia. Ze volgen elkaar op in bloei en vragen ongeveer vergelijkbare groeiomstandigheden. Ook als randplant voor zomerbloeiende borders is Pulmonaria geschikt. Het blad vormt dan een mooie overgang tussen de border en de omgeving en weert op die wat moeilijkere plekken het onkruid.

bloei en blad

Longkruid bloeit vroeg, maar laat je daarna als plant niet in de steek. Het blad blijft tot diep in het najaar aantrekkelijk. Veel langer dan dat van Hosta behoudt het z’n glans. Als minder exotische en wat ingetogenere plant leent Pulmonaria zich beter voor combinaties met een natuurlijke uitstraling.

‘handenvrij tuinieren’ wat al te makkelijk gebeurt.

standplaats

Het is een plant voor rijke en vochthoudende grond. Omdat schaduwplekken zich vaak onder bomen en struiken bevinden die voor droogte zorgen komen ze nogal eens op de verkeerde plek terecht. Liever dan in droge schaduw staan ze op een wat zonnigere vochtige plek. Onder droge omstandigheden kan Pulmonaria eerder last krijgen van meeldauw. De volledige zilveren en ook de meeste moderne cultivars hebben echter weinig last van meeldauw.

meeldauw

Ook onder wat gunstigere omstandigheden kan Pulmonaria meeldauw krijgen. Dat is geen ziekte maar een symptoom van uitputting na gedane arbeid. We moeten bedenken dat de meeste planten niet bestaan omwille van hun toepassing in onze tuin. De zin van hun leven is overleven in de natuur. Voortplanting is daarvan het hoogtepunt, na de bloei zijn ze klaar. Pulmonaria wil daarom begin zomer wel eens een beetje inzakken en meeldauw krijgen. Je frist ze in dat geval gemakkelijk weer op door ze af te knippen en wat water en mest te geven. Binnen een paar weken pakken ze de draad weer op een staat hun leven helemaal in het teken van het nageslacht dat volgend jaar voortgebracht kan worden.

goede cultivars van Pulmonaria:

Pulmonaria ‘Apple Frost’ Glanzend zilver blad met een groen randje. Van roze naar blauw-paars verkleurende bloemen.

Pulmonaria 'Blue Ensign' Als het om de bloemen gaat is dit een topper. Ze zijn groot en sprekend kobaltblauw, werkelijk betoverend. Het blad is ook heel mooi egaal donker groen, bij het uitlopen extra donker, maar dus zonder vlekken. Het blad sterft tegen de winter iets eerder af dan dat van andere soorten.

Pulmonaria 'Coral Springs' Van rozerood iets naar lila verkleurende bloemen. Lang smal gevlekt blad dat later meer zilver wordt. 

Pulmonaria ‘Cotton Cool’ is een vrij nieuwe cultivar met smal volledig zilver blad en vrij grote bloemen.

Pulmonaria 'Diana Claire' Paars-blauwe bloemen uit donkere knoppen en prachtig smal volledig zilver glanzend blad. Een van de mooiste voor het blad. Volle bossige plant die liever niet te diep wordt terug gesneden. 

Pulmonaria 'Little Star' Een van de best gevlekte, met zeer duidelijke vlekken dus. Vrij rond, breed blad.

Pulmonaria 'Majesté' was een van de eerste met volledig zilver blad. Ze werd hiervoor in 1999 op het Plantarium in Boskoop onderscheiden met de zilveren medaille. De bloemen verkleuren van roze snel naar donker blauw. 

Pulmonaria 'May Bouquet' Een van de langst en meest rijk bloeiende met grote van roze naar donker paars verkleurende bloemen. Het blad is goed gevlekt.

Pulmonaria 'Opal' (Ocupol) Is een van onze favorieten vanwege de grote bleek opaal-blauwe bloemen.
Het blad heeft grote zilveren plekken.

Pulmonaria 'Pierre's Pure Pink' Is een vrij nieuwe zacht roze cultivar.
Dat zelfde zacht-blauw als bij 'Opal' zeg maar, maar dan roze.

Pulmonaria 'Pink Haze' Grote roze bloemen, wel twee keer zo groot als die van andere Pulmonaria, met een gefranste rand. het blad heeft grote zilveren vlekken.

Pulmonaria 'Samurai' Sierlijk lang zilver grijs blad. Bloemen die van roze naar zeeblauw verkleuren. Een opvallende nieuwe en een van de beste volledig zilveren cultivars. 

Pulmonaria 'Silverado' Deze blauw bloeiende cultivar heeft ook zeer zilver maar niet volledig vlekkeloos blad.
Het blad wordt na de bloei helemaal zilver op de gestipte rand na.

Pulmonaria 'Victorian Brooch' Heeft grote dikke oudroze/aubergine kleurige bloemen zoals koningin Victoria ze mooi gevonden zou hebben.

Pulmonaria angustifolia 'Blaues Meer' 'Blaues Meer' is een mooie recente introductie met olijfgroen langwerpig blad zonder vlekken en donkerblauwe bloemen. Het blad is steviger en groter dan dat van P. angustifolia 'Azurea’. De bloemen staan op 15 cm lange stelen. 

Pulmonaria longifolia subsp. cevennensis Een niet te overtreffen wildvorm met tot 50 cm lang zilver lansvormig blad. De vlekken zijn groot en onregelmatig en bedekken vrijwel het hele blad.

Pulmonaria officinalis Is, zeg maar, de oervorm die in het verre verleden ook wel medicinaal werd toegepast. De naam ‘Pulmonaria’ slaat op long (Pulmo). Volgens de signatuurleer gaaf het uiterlijk van de plant uitsluitsel over de geneeskrachtige werking. De vlekken op het blad lijken op longblaasjes en er is inderdaad sprake van enige werking op de luchtwegen. 

Pulmonaria officinalis 'Ice Ballet' Een goede rijkbloeiende witte met gevlekt blad. Iets beter zelfs dan 'Sissinghurst White' vanwege de betere groeikracht en wat grotere bloemen.
Ook wel bekend onder de naam: 'White Wings'.

Pulmonaria officinalis 'Sissinghurst White' eVeel wit bloeiende planten worden naar de bekendste tuin in Engeland vernoemd vanwege de fenomenale witte tuin daar. Zeer rijk bloeiend in het vroege voorjaar. Wat zwakker in de diepe schaduw. Geef ze dus eventueel wat meer zon als ze niet gezond blijven.
Onze meest geliefde witte.

Pulmonaria rubra 'David Ward' Een buitenbeentje vanwege het crème bonte blad. De enige bontbladige Pulmonaria. Deze mag liever geen zon hebben omdat het blad dan kan verbranden. Het is een kwetsbare cultivar.

Pulmonaria rubra 'Redstart' De vroegste van all longkruiden bloeit vaak al in december. Vormt snel grote pollen, groot lichtgroen niet gevlekt blad. De bloemen zijn helder rood.

Pulmonaria saccharata 'Dora Bielefeld' Een Duitse cultivar met dun gevlekt zachtgroen blad en dromerige zachtroze bloemen.

Pulmonaria saccharata 'Dora Bielefeld' is een van onze favoriete roze cultivars, een oud vertrouwde.

Pulmonaria saccharata 'Leopard' Duidelijk wit gevlekt blad, rijk rood bloeiend, wat zonlicht in de zomer (na de bloei) kan daarbij helpen.

Pulmonaria saccharata 'Mrs Moon' Mooi duidelijk scherp zilver gevlekt blad, van roze naar helderblauw-violet verkleurende bloemen. Zachtaardig lieflijk.

Pulmonaria saccharata 'Reginald Kaye' De naam werd aan deze plant gegeven door Gill Richardson en Beth Chatto naar de kweker die ze introduceerde. Een snel laag en breed uitgroeiende plant met zilverwit gevlekt blad. De bloemstelen zijn mooi recht en 15 tot 20 cm hoog, dicht bezet met helder rozerode knoppen, een rode bloembuis en helder violetblauwe bloemblaadjes.

Dit verhaal is bewerkt gepubliceerd in tuintijdschrift Groei & Bloei, de foto's zijn gemaakt op de kwekerij.