hoog 600 cm plaats zon, beschut
fruit, boom, struik, Mediterraan

Het sierlijk lichtgroen vijgenblad verraadt verwantschap.
Vruchten beginnen groen-rood en kleuren later bijna zwart. De op bramen lijkende vruchten zijn zacht en zeer zoet. Eet ze rijp, liefst van de grond geraapt.
Een sierlijke, prima winterharde kleine boom.

Enige minpuntje is dat de vruchten vlekjes op terrasstoelkussens kunnen veroorzaken. Je luie stoel zet je beter onder een andere boom.

hoog 150 cm plaats zon
fruit, kleine boom, struik, bladsier

Deze mini moerbei gevonden door Hajime Matsunaga uit Japan, draagt over een lange periode, van eind juni tot oktober, zoete vruchtjes op eenjarig hout. Je mag haar dus ook in het voorjaar snoeien. Dat is niet altijd nodig, ze blijft vanzelf heel compact en is, zoals alle moerbeien zelfbestuivend.

Ideaal voor wat kleinere tuinen of zelfs in pot op een balkon.

Snoepjes boompje.

hoog 100 cm plaats zon, (half)schaduw, vocht
mediterraan sier, snijbloem, keuken-, geneeskruid, bergplant, bijenplant

Roomse kervel komt oorspronkelijk uit mediterrane berggebieden. Ze komt in Nederland verwilderd voor.
Toen we nog verse kruiden aan de groothandel leverden mochten we er grote bossen van snijden. Daar werd meestal kruidenboter mee gemaakt. Het blad maakt deel uit van het Gelderse'Kruutmoes'. Ook de zaden zijn eetbaar. Als vaste plant is ze veel makkelijker dan eenjarige echte kervel. Je kunt er ook stiekem kervelsoep mee maken. Zeer geliefd bij nuttige insecten.

hoog 120 cm plaats zon
mediterraan, groente, snijbloem, bijen-, vlinder, insectenplant

Linda onze moestuinbaas wil geen pastinaken voor me kweken want ze vindt ze te zoet. (Ik noem ze niet voor niets aardbananen.) Langs deze weg smokkel ik ze toch nog onze tuin in. Het zijn namelijk ook reusachtige inheemse schermbloemigen waar nuttige insecten veel baat bij hebben.
Verwacht aan deze tweejarige plant geen dikke wortel, daarvoor moet je ze op rijtjes zaaien en uitdunnen.
Om mee te pronken dus en om bedreigde diersoorten van de ondergang te redden.

hoog 150 cm plaats zon, kalk
fruit, kleine boom, vruchtboom, bloesem, bijenplant

'Regina' is een kruising uit 1981 van 'Schneiders Späte Knorpelkirsche' (dat zijn de grote kersenbomen op onze kwekerij) met 'Rube'. De kersen hebben een bijzonder goed smaak en aroma en weinig last van barsten, ze rijpen relatief laat, eind juli.
Ze is zelfbestuivend, maar andere kersenrassen in de buurt geven meestal een wat hogere opbrengst.
Dit zijn kleine boompjes, dus goed te verzenden. Omdat ze laag veredeld zijn blijven ze klein.

hoog 250 cm plaats zon
vruchtboom, fruitboom, bloesem, bijenplant

'Stella' is een vruchtbare, donkerrode, vrij zoete kers met een goede smaak, weinig gevoelig voor barsten.
De kersen rijpen omstreeks half juli.
Ze is zelfbestuivend, maar andere kersenrassen in de buurt kunnen de vruchtzetting bevorderen.
'Stella' is een Canadees ras (1970), van nature vrij compact.
Deze planten zijn bovendien laag geënt, het blijft dus een klein boompje.

hoog 400 cm plaats zon, doorlatend, leem, klei
fruit, vruchtboom, bloessemboom, bijenplant

'Van' is een wat minder bekend ras met grote diep donkerrode aromatische vruchten aan korte stelen.

Ze kan zichzelf bestuiven, maar kruisbestuiving door een ander ras geeft altijd een betere opbrengst.

De kersen rijpen begin juli en smaken uitstekend.

hoog 300 cm plaats zon
vruchtboom, fruitboom, bloesem, bijenplant

'Opal' is een van onze favoriete pruimen. Ze is gezond, makkelijk en redelijk zelfbestuivend. Ook kan ze als bestuiver een rol spelen voor andere rassen zoals 'Victoria'.

Het vruchtvlees is geel en het velletje heet blauw te zijn, maar dan wel pruimenblauw.

hoog 300 cm plaats zon
vruchtboom, fruitboom, bloesem, bijenplant

Dit stokoude ras is nog steeds zeer geliefd. In de loop van augustus rijpen de zoete, aromatische, groen-gele vruchten.
Pruimen moeten voor een goede opbrengst worden bestoven door een ander ras. Als je plaats hebt, plant dan bijvoorbeeld een van de volgende rassen erbij, of probeer de buren te overtuigen dat te doen: 'Anna Spath', 'Belle de Louvain', Monsieur Hatif, 'Hauszwetsch', 'Opal', 'Reine Claude Althan', Reine Claude d'Aullins', 'Reine Victoria', 'Czar' of 'Stanley'.

hoog 300 cm plaats zon
fruit, vruchtboom, bloesem, bijenplant

Nog zo'n lekkere pruim, het ljkt wel of we ze `zelf hebben uitgezocht.

Ook deze is redelijk zelfbestuivend hoewel de vruchtzetting altijd beter is als er een ander ras in de buurt staat. In dit geval bijvoorbeeld 'Opal'.

'Victoria' is zoet- aromatisch. Pruimentijd is het eind augustus.

hoog 250 cm plaats zon
bloeiende heester, fruit struik, heemplant, vrucht

Dit is mogelijk een kruising met een kersen soort en groeit dan daardoor graag op een stam en niet struikvormig zoals de meeste sleedoorn. De vruchten zijn na verwerking goed eetbaar, maar ook leuk voor de vogels.

Sleedoorn is een typisch Limburgse struik, dit is de prachtige roze variant.

Het rozige zusje van de roos.

hoog 130 cm plaats zon, rijk, vocht
sier groente, bladsier

Die lekker zure en gezonde ouderwetse dessert groente.

Nou dat is dit, en super makkelijk want het is een vaste plant waar je alleen maar stengels van af snijdt naar behoefte.

De bloemen komen uit rode knoppen maar het worden grote witte pluimen.

Combineer sierlijk en nuttig.

hoog 150 cm plaats zon
kleinfruit, struik, eetbaar, bessen, bijenplant

Wat mij betreft de ideale combinatie van het beste van zwarte bes en kruisbes. De vruchtgrootte houdt precies het midden. Ze rijpen in juni / juli.
Snelgroeiende struiken zonder doorns die makkelijk tot een leuk mini-boompje te snoeien zijn. Vrijwel onvatbaar voor ziekten.
Commercieel worden ze niet geteeld omdat de bessen te verspreid hangen. Thuis is dat geen probleem.
Goed gesnoeid zien ze er al snel uit als stokoude druivenstokken.

hoog 200 cm plaats zon
geurende bloeiende heester, fruit struik, herfstkleur

De bessen die in juli rijpen doen de takken buigen en smaken pittig, lekkerder misschien dan zwarte bes. Deze staat ook in onze eetbare hagen.
Ze is fenomenaal van geur.
Eenmaal de bloesem geroken kun je niet meer zonder.
Het mooie fijn ingesneden blad heeft fantastische felle herfstkleuren.
Een gezonde makkelijke struik uit Nebraska.

Buffalobes.

hoog 160 cm plaats zon, rijk
kleinfruit, struik, eetbaar, bessen, bijenplant

Een spectaculaire nieuwe introductie op het gebied van zwarte bessen.

De sappige zoete vruchten hebben weinig zaden en zijn met 1 cm doorsnee reusachtig. Maar ze zijn ook bijzonder goed van smaak, zeer zoet en aromatisch, uitstekend zo van de struik te eten.

De bessen rijpen vroeg in kleine trosjes.

hoog 150 cm plaats zon
kleinfruit, eetbaar, bessen

Grote trossen met dikke bessen.
De bessen hebben een zachte cassis smaak en vallen niet van de steel.

Handelbaar dus en zachtaardig van smaak.

Een heel goede zwarte zo simpel is het.

Dit is geen zinkend schip maar een beste bes.

hoog 150 cm plaats zon
kleinfruit, struik, eetbaar, bessen, bijenplant

Een oud standaardras dat herinnert aan hoe we met de tuinbouwschool op excursie bij een bessenteler zagen hoe hij met een stok de takken naar beneden sloeg om ze half gebroken, vruchtbaarder te maken. Makkelijk dus.
Als ze een beetje kwarren knip dan een oude tak diep terug. Is daar een bruine gang te zien knip dan nog dieper tot er geen gangetje meer is. Dat is een mot die zich naar beneden vreet. Vooral bij oude planten.

hoog 150 cm
kleinfruit, struik, eetbaar, bessen, bijenplant

Deze nieuwe selectie is een van de beste uit het veredelingsprogramma van Lubera uit Zwitserland met als doelstellingen: grotere bessen, betere smaak en gezonde, goed opgaande struiken.

Makkelijk dus, sterk, lekker en gezond.

De bessen rijpen in juli aan lange trossen.

Ook leuk als fruithaagje.

hoog 150 cm plaats zon
kleinfruit, eetbaar, bessen

Sappige geel witte bessen in gevulde trossen. Zoeter dan rode aalbes.
Begin juli rijpen ze.

Aan de tros zijn aalbessen wekenlang bewaarbaar.

Ze kan prima als losse struik geteeld maar produceert nog beter in rijen aan draad, plant afstand is dan: 50 tot 100 cm.

Voor de gouden eeuw van de eetbare tuin.

hoog 140 cm plaats zon, rijk
kleinfruit, eetbaar, bessen

Een zeer goed smakende kruisbes die weinig gevoelig is voor aantastingen.

Maar het mooiste is; ze heeft amper doorns.

Dus het plukken voelt minder als een vorm van diefstal waarvoor je straf verdient.

Een makkelijke en gezonde kruisbes dus.

hoog 100 cm plaats zon, rijk
kleinfruit, struik, eetbaar, bessen, bijenplant

Deze nieuwe doornloze kruisbes is oogstbaar vanaf eind juli en daarmee een van de laatst rijpende rassen.
Door verschillende rassen te planten kun je zo de oogst met minimaal twee weken verlengen.

Deze heeft een bijzondere kleur en heeft grote aromatische bessen. Ze is meeldauw resistent en heeft een recht opgaande groeiwijze.

hoog 150 cm plaats zon
kleinfruit, eetbaar, bessen

Een rijk dragend, zoet en gezond ras.

Middelgrote weinig behaarde vruchten
die niet snel barsten.

Dit is een meeldauwresistent ras en dat is een van de allerbelangrijkste eigenschappen bij kruisbes.
Als losse struik 1 m afstand houden in rijen 75 cm.

Rijp: augustus - september.

hoog 150 cm plaats zon
kleinfruit, eetbaar, bessen

Een ziekte resistente cultivar met mooie ronde rode bessen.

Als losse struik 1 m afstand houden in rijen 75 cm.

Rijp vanaf juli.

De rode zijn wat zoeter.

hoog 100 cm plaats zon, rijk
kleinfruit, struik, eetbaar, bessen, bijenplant

En nog een rood doornloos en meeldauwresistent ras.

Misschien omdat ik 'krosjelevlaai mit sjoem' zo ontzetten lekker vind.
Maar ze zijn bovendien ontzettend gezond.

Oogst omstreeks half juli.

En zoals alle kruis- en aalbessen, zelfbestuivend.

hoog 30 cm plaats zon, pot
fruit, bessen, vogels, bijenplant

Dit is een doorbraak: Een braam voor je balkon, of je 'hanging basket'. 'Black Cascade' heeft korte doorbuigende doornloze takken zodat ze prima in een pot of hangmand kan.

Bramen dragen op tweejarig hout, dus na de oogst knip je de takken die vrucht hebben gedragen diep terug.

Een fruitige waterval.