hoog 45 cm plaats zon, doorlatend
sier, geur, bijen - , vlinder plant, keukenkruid, prairieplant, eetbare bloemen, snijbloem

De kleurtjes komen van de Mexicaanse woestijn, de Agastache de Kudos serie probeert hier de vocht tolerantie van Aziatische soorten aan toe te voegen.

Het zijn geurige kruiden met eetbare bloemen.

Niet heel lang levend maar.....

Ze zijn overweldigend heerlijk van kleur en geur.

hoog 150 cm plaats zon
geurplant, sier, indianenplant, bijen en vlinderplant, keukenkruid

Lekker lange aren tot 40 cm die als een serpent omhoog kronkelen. De voor Agastache minder gebruikelijke grondscheuten zorgen voor extra standvastigheid.
Omdat de bloemen grotendeels steriel zijn bloeit ze lang. De kleur is heel bruikbaar en ligt in het romantische spectrum waar we wel weg mee weten.
Een van de eerste bijdragen van Coen Jansen aan dit geslacht.
Tuinslangentoorts.

hoog 40 cm plaats zon
groente, keuken- salade kruid

Tussen groente en kruid maar bovendien in bloei best sierlijk. Het mag gezien worden als de grofste bieslook met wel 4 cm dikke bladeren die we gebruiken als voorjaarsui en dat vrijwel jaarrond voor heerlijke salades. De bloemen zitten bij elkaar in een witte bol. Vaste groenten planten doen ons denken aan het ideaal van de permacultuur. Ideaal voor luie moestuiniers. Kenners weten dat er meer bij komt kijken, maar waarom niet af en toe een graantje mee pikken?

hoog 45 cm plaats zon/h.schaduw
sier, eetbare bloemen, mediterraan

De bloemen doen een beetje aan een minaret denken. De puntige knop barst open en dan gaan de gele belletjes daar heel elegant uit hangen.
Uit zuid en centraal Europa tot en met de Kaukasus.
Ik zag ze samen met Santolina, Satureja, tijm en wilde lavendel in de bergen bij het zuid-Franse Forcalquer en oostwaards. Ze zaait zich hier ook lekker uit. Leuk dus voor je mediterrane kruidenborder.

hoog 30 cm plaats zon / halfschaduw
keukenkruid

Tja, gewone bieslook dus.....

Snijd er lekker veel van, dan groeit er ook veel terug.
Niet kapot te krijgen.
De bloemen mag je ook een keer eten, of als decoratie gebruiken.
Maar eerst trek je de bloem stelen er aan hun nek uit, wat die zijn te taai om te eten.

hoog 35 cm plaats zon/h.schaduw
groente, keukenkruid, sierplant

In grote groepen is dit een indrukwekkende bloeiende sierplant voor het najaar, punt.
Maar bovendien is het een onbekend en in Azië zeer geliefde groente of keukenkruid. Het blad is plat en heeft een aangename milde knoflooksmaak. De stervormige bloemen zijn zuiver wit. Daslook, maar dan sierlijk rechtopstaand op lange stengels en de hele zomer oogstbaar.

Massaal planten. Of uit budgettaire overwegingen elk tweede jaar scheuren tot je genoeg hebt.

hoog 30 cm plaats vocht, schaduw
heemplant, geur, keukenkruid

Toenemende culinaire belangstelling geniet deze beminnelijke beschermde inheemse plant. Denk daarbij in de richting van een knoflookachtige dressing voor bij de pannenkoek zoals we in Hongarije aten, daslook pesto voor over de pasta of gewoon door de aardappelpuree.
Als ze vochtig staan groeien ze snel tot heerlijke plakkaten. In de zomer zijn ze tijdelijk vertrokken, eind van de winter lopen ze weer uit met nieuw blad.

Zo sterk als een beren-look.

hoog 30 cm plaats warm
geneeskruid, kamerplant, potplant

Aloë is een oorspronkelijk uit het Arabisch schiereiland afkomstige vetplant. Ze houdt van veel warmte maar verdraagt ook wat vorst. In de winter heb je er een makkelijke kamerplant aan die verwaarlozing uitstekend verdraagt
Hoog geacht als geneesplant, als wondkruid of bij brandwonden en zelfs al in frisdranken verwerkt. Je kunt het sap zo uit een afgesneden blad op je wond knijpen.
Ze komt voor in de Koran en het Oude Testament.
Toch maar in pot en binnen zetten.

plaats zon, koude kas (tot -10)
geur, thee, keukenkruid, badkruid, kuipplant

Vanwege de rangorde der zinnen heeft deze ogenschijnlijk nog meer citroengeur dan gewone verveine die al meer naar citroen geurt dan citroen zelf. De ogen gaan immers voor de neus. Deze geelbladige vorm prikkelt de zinnen nog meer dan we tot nu toe voor mogelijk hielden.
Ze proberen in de winter hun blad te houden. Meestal valt dat einde van de winter toch af. Zodra het warmer wordt lopen ze snel weer uit.
Officieel geen ijzerhard, wel ijzersterk.

hoog 120 cm plaats zon, koude kas (tot -10)
geur, thee, keukenkruid, badkruid, kuipplant

Dit is een recente nieuwe selectie van een van mijn favoriete kruidenplanten.
Die goddelijke geur blijft, maar deze vorm heeft groter, vooral breder blad. Ze groeit nog sneller dan de klassieke vorm al deed en wordt iets hoger. Ik vind het nog steeds verbazingwekkend hoe zo'n houtige plant zo veel water kan verwerken en zo hard kan groeien. Voorlopig in kleine oplage.

Hoe meer er van je is hoe beter het is lieve Limoncello.

hoog 100 cm plaats zon, koude kas (tot -10)
geur, thee, keukenkruid, badkruid, kuipplant

Dit geschenk van de goden uit Chili is mijn kampioen citroengeur.
Het blad ruikt meer naar citroen dan citroen zelf naar citroen geurt. In Frankrijk heet ze Verveine, Italianen noemen haar Limoncello.
Zet ze ergens waar je in het voorbijgaan een blaadje kunt meepakken. De minuscule witte bloemetjes in schermen zijn net wolkjes. Knip naar hartenlust, dit schatje groeit en bloeit maar door.
Ze mag dan ook veel meer water en voeding dan je zou denken.

hoog 175 cm plaats vochtig, rijk
heemplant, geneeskruid, keukenkruid

Wie de echte engelwortel zoekt voor culinaire toepassingen, moet deze hebben.
Een heemplant met sprookjesachtige, archaïsche uitstraling. De hele plant inclusief bloemen is groen met rode stengels.
In Frankrijk wordt de stengelvoet versuikerd en als eetlust bevorderend snoep geconsumeerd. En wat wil je nog meer in Frankrijk, behalve eetlust?
Monocarp, dus laten uitzaaien. Ze houden zich gemakkelijk zelf in stand via zaad.

hoog 50 cm plaats zon
keukenkruid, geneeskruid

Dit is een woekergevaarlijk gewas. Het eerste jaar lijkt het mee te vallen maar na verloop van tijd gaat mierikswortel flink terrein veroveren. Pas dan kunnen ook weer wortels worden geoogst voor keuken gebruik. De stoffen in de plant zijn verwant aan mosterd gas. Het is niet de bedoeling ze in grote hoeveelheden als groente te consumeren.

Natuurlijk geweldig als smaakmaker en zeer gezond met mate.

hoog 40 cm plaats zon, warm, doorlatend
keukenkruid, geneeskruid

Dit is hem, gegarandeerd de echte gestekte Franse dragon. De proef om dit vast te stellen is een blaadje op de tong leggen, als het brandt zit je goed. Echte franse dragon kan niet worden gezaaid. Zaaien kun je alleen Russische dragon, dat is een woekerend onkruid met nauwelijks smaak dat ook nog veel te vaak als plant wordt aangeboden.
Natte winterkou kan Franse Dragon in de problemen brengen.

Voornaam keukenkruid.

hoog 40 cm plaats zon, halfschaduw
sier, geur, keukenkruid, bijenplant

Deze oude vriend was in 1994 vaste plant van het jaar.

Heerlijke frisse muntgeur, sierlijke, luchtige en langdurige bloei, ongedwongen bossige groei en glimmend rond blad.
Er bestaan ook vormen met meer behaard blad. In de Pyreneeën noemen ze die bergmunt.

Wolkjes porselein wit en geur voor tuin en Italiaanse keuken.

hoog 40 cm plaats zon, schaduw
sier, geur, keukenkruid, bijenplant

Een witte selectie van Brian Kabbes die het midden houdt tussen de grootbloemige 'Weißer Riese' en de kleinbloemige 'White Cloud' die door Hans Kramer werd gevonden.
Een goede geurige en al lang mijn favoriete witte bergsteentijm.

Munt, in lieve geurige wolkjes.

hoog 300 cm plaats zon, rijk
geneeskruid, bladsier, bijen-, vlinderplant, mediterraan

Een van mijn absolute favorieten wellicht vanwege intensieve kleur, dat fantastische blad en haar imposante verschijning.
De koninginnepage is er net zo dol op.
Met de traag brandende stengel bracht Prometheus het vuur dat hij van de goden gepikt had onder de mensen.
Het blad sterft soms in de zomer af om in de herfst weer op te komen.
Uitstekend winterhard op Corsica, Kreta, Menorca en bij ons.

hoog 150 cm plaats zon
keuken, kruid, bijenplant, vlinderplant

Sierlijk bronsgroen blad en vrolijke vaasvaardige schermen, maar vooral ook een groente of keukenkruid. Alle delen van de plant zijn te gebruiken. Als vaste plant vervangt ze voor de gemakkelijke tuinier en minder kritische cuisinier de eenjarige dille, die aanzienlijk meer aandacht vraagt. Ze zaait zich als je de uitgebloeide schermen laat staan, rijkelijk uit.
Plant je ze niet voor jezelf, doe het dan voor de Koninginnenpage. Haar rupsen zijn dol op het loof.

hoog 30 cm plaats schaduw, vocht
bodembedekker, heem, genees, geur, eetbare bloem

'Meidrank' zeggen de Walen vanwege de frisse voorjaarsdrank gemaakt met het blad en de bloemen. Het is bovendien een traditionele (ouderwetse) makkelijke bodembedekker voor de niet te droge diepe schaduw. Zet ze maar in vergeten hoekjes onder de struiken.
Wanneer Asperula wordt gedroogd neemt de hooi-geur toe, de stof die dat veroorzaakt heet cumarine (in grote hoeveelheden giftig). Een bosje aan het hoofdeinde helpt dankzij dat stofje bij het inslapen.

hoog 40 cm plaats zon, beschut
geur, kruid, sier, bladsierplant, bladhoudende heester

De smalle grijze blaadjes verspreiden een warme kerrie-achtige geur in de weide omtrek.
Echte kerrie is een kruidenmengsel dat hier niets mee te maken heeft, puur toeval dus die geur. Maar je kunt kerrie plant wel als vervanging inzetten. (Pas aan het eind toevoegen.)
Het zeer zilveren blad maakt mooie bolletjes als je een beetje helpt met snoeien.

Geurig bolletje zilver zomer en winter.

hoog 60 cm plaats zon
keukenkruid, geneeskruid, geur, eetbare bloem, mediterraan, bladhoudend, bijenplant

Honingbijen en andere insekten laven zich onveranderd graag aan deze rijkbloeiende sierlijke plant. Hyssop heeft een typische zuiverende geur. De bloemen zijn paarsblauw als bij lavendel.
Het is een rijkbloeiende sierlijke historische plant.

Medicinaal werkt hyssop tegen hoofdpijn. als je geen hoofdpijn hebt wordt ze er juist door opgewekt. Gebruik Hyssop met mate.

hoog 60 cm plaats zon, kalk
keukenkruid, geneeskruid, geur, eetbare bloem, mediterraan, bladhoudend, bijenplant

De zeldzame roze vorm van een van mijn favoriete kruiden.

Hysop bloeit rijk, iets later dan lavendel.

Bijen en vlinders hebben ook veel baat bij deze heerlijke bloemen.

In de keuken gebruik je het niet snel en ook de toepassing bij hoofdpijn vergt wat meer uitleg dan waar hier plaats voor is.

hoog 60 cm plaats zon, kalk
keukenkruid, geneeskruid, geur, eetbare bloem, mediterraan, bladhoudend, bijenplant

De witte vorm.

Besprenkel mij met Hyssop Heer en als u dat doet, doe het dan met de witte. (Asperges me, Domine hyssopo alba)

Rijk bloeiende armeluis lavendel met een opwekkend geurtje.
Je kunt er een kruidenthee van maken tegen hoofdpijn, die ook hoofdpijn kan opwekken.

Verplicht onderdeel van elke kruidentuin.

hoog 35 cm plaats zon, kalk
keukenkruid, geneeskruid, sier, eetbare bloemen, geur

Een zeer lage zuiver witte echte lavendel.
Vrijwel identiek aan 'Nana Alba', alleen iets groeikrachtiger.
Helaas, is nog steeds 95% van wat als echte witte lavendel wordt verkocht witte lavandin; die grote verhoutende struiken. Die andere 5% staat op onze kwekerij.
'Arctic Snow' hebben wij in Nederland geïntroduceerd, het is een traag groeiende compacte zaailing die we kregen van onze inmiddels al lang gepensioneerde Engelse collega Martin Tustin.

hoog 75 cm plaats zon, kalk
sier, geur, eetbare bloemen, geneeskruid

De 'lavendelpolitie' (zo meld ik me dan) heeft even moeten rondbellen. Maar kwam uiteindelijk bij onze tuinvriend Maurice Vergoote terecht als herkomst van deze nieuwe lavendel. Het blijkt een zaailing van vermoedelijk 'Hidcote' te zijn die volgens Maurice extra winterhard is. Gezien de zeer goede winterhardheid van 'Hidcote' een wat overbodige eigenschap lijkt mij, maar lekker donker is ze wel.
Beate is een Duitse gast van Maurice zijn veelgeprezen B&B die er van omviel.