hoog 60 cm plaats droog, zon, kalk
sier, snijbloem, prairie, vlinder, bijen plant, groente

Zo'n feestelijke ouderwetse plant waar heel veel mee kan. Ik zag ze voor het eerst lang geleden groeiend op een muur in Zuid Frankrijk. Je kunt ze laten verwilderen in een berm maar ook in een prairie of gewone border doet ze goed mee.

Het blad is rauw en gekookt eetbaar, de wortel kan in soep.

Herontdekt zeg maar.

hoog 150 cm plaats zon
sier, geur, bloeiende, bladhoudende struik

Uit de sinaasappel familie, die eigenlijk de wijnruit familie heet, deze smalbladige geur bom. Het gaat hier vooral om de geurende bloemen.

Een beetje vorst gevoelig, dus in zeer strenge winters iets afdekken.

Snel groeiend, makkelijk.

Combineren met de grote Salvia guaranitica.

hoog 200 cm plaats zon, zuur
sier, bladhoudend, heester

Over deze en andere Cistus bestaat veel verwarring. Ze worden vaak veel groter dan wordt beweerd en je kunt ze niet kort houden met snoei, want dan bloeien ze niet. Ook wordt vaak onterecht beweerd dat ze van kalk houden, want dat doen mediterrane planten nu eenmaal.

Dit is met 1,5 tot 2 meter een forse bladhoudende struik voor een beschutte standplaats. Het blad is groot en gerimpeld.

hoog 75 cm plaats zon / schaduw
sier, bladhoudend, heester

Hoewel we de plant die we 20 jaar geleden kregen inmiddels kwijt zijn voordat we er veel ervaring mee konden opdoen proberen we het nog een keer met deze zeer diverse soort. Het is niet de meest winterharde in ons sortiment. Geef haar dus een beschutte standplaats. Een beetje schaduw zou ze verdragen, maar in de zon bloeit ze nog rijker.

Saliblaadjescistus.

hoog 250 cm plaats zon
bladhoudende bloeiende, geurende heester

Een grote struik vooral bewonderd om de tot 8,5 cm grote bloemen.

Wordt gewoon hoog, niet snoeien!

Je moet er plaats voor hebben, maar dan heb je ook wat. Zo lang de winters het toelaten.

De kruising van C. ladanifer x C. populifolius.

Zuurminnend.

hoog 120 cm plaats zon, lichtzuur
bladhoudende bloeiende, geurende heester

Onze favoriete Cistus, vernoemd naar het ouderlijk huis van collega John Coke, het huis ook waar de eigenaar van rederij White Star Liner vernam van het zinken van zijn Titanic. Bijzonder goed doorbloeiend, doorgaans winterhard met mooi glanzend spits donkergroen blad.
Het is een in de Languedoc spontaan voorkomende kruising, voor neutrale of licht kalkhoudende grond.
Doorbloeiend tot de eerste vorst. December is dus haalbaar.

hoog 250 cm plaats zon, zuur
bladhoudende bloeiende, geurende heester

Gedurende anderhalve maand verandert dit monster in een grote witte berg. Na 8 jaar mag je rekenen op 3 x 3 m. Als een extra strenge winter er tenminste geen eind aan maakt. Beschut planten dus.

Dit is een van de weinige Cistus soorten die snoei verdragen.

Groot langwerpig, lichtgroen gekroesd blad.

Perfect ronde zelf vullende bolvorm.

hoog 100 cm plaats zon, lichtzuur
bladhoudende bloeiende, geurende heester

Een handzame struik met zuiver witte bloemen van 5 centimeter doorsnee en fijn smal blad.

Een van de meest winterharde en meest rijk bloeiende. Het is een kruising van Cistus laurifolius met Cistus monspeliensis.

Cistus laurifolius is altijd goed voor dat beetje extra vorstbestendigheid in een kruising.

hoog 60 cm plaats zon, lichtzuur
bladhoudende bloeiende, geurende heester

Een van mijn allerdierbaarste Cistus ooit vanwege de perfecte lage struikvrom.
Met grijsgroen blad, snel laag en breed uitgroeiend. Het is een van de meest winterharde en de eerste bloeier van alle Cistus.
'Grayswood Pink' werd gevonden als zaailing uit Grieks zaad en is geïdentificeerd als de kruising Cistus parviflorus met Cistus sintenisii.

Een heerlijk ding, laag en breed uitgroeiend.

hoog 30 cm plaats zon, zuur
bladhoudende bloeiende, geurende heester

De kleinste die wij kennen. Zeer kleine, maar even talrijke bloemetjes en klein fijn blad. Bij ons worden ze niet groter dan 30 cm.

De kruising van C. salviifolius x C. inflatus.

Ze zijn niet zo standvastig als Helianthemum maar wel zeer leuk.

De nog net geen Helianthemum Cistus.

hoog 60 cm plaats zon, lichtzuur
bladhoudende bloeiende, geurende heester

Grijsgroen blad met een licht gekrulde rand, meer breed dan hoog uitgroeiend. Het hoogtepunt van de bloei ligt in juni, maar tot de eerste vorst zijn er altijd wel wat bloemen.
Dit is een natuurlijke hybride, een spontane kruising, ontstaan in Zuid Frankrijk. van C. albidus x C. crispus. In Nederland wordt Deze ook wel als C. crispus 'Sunset' aangeboden.

Geef ze geen kalk.

hoog 150 cm plaats zon, lichtzuur
bladhoudende bloeiende, geurende heester

Een goede klassieke Cistus met duidelijke vlekken.

Lang smal glimmend donkergroen blad.

De natuurlijke kruising van Cistus ladanifer x C. creticus.

Voor lichtzure droge grond op een wat beschutte plek in de volle zon.

hoog 150 cm plaats zon, lichtzuur
bladhoudende bloeiende, geurende heester

Een heerlijke betoverende spetterende kleur hebben deze tot 9 cm grote bloemen.

Voor ons een fantastische aanwinst uit 2007, waar ik meteen zo veel mogelijk van ben gaan stekken.

Het wordt op den duur een forse struik.

Die kleur is echt waanzinnig, maar wat worden ze snel groot die schatjes.

hoog 70 cm plaats zon, zuur
bladhoudende bloeiende, geurende heester

Dit een kleine zachtroze licht geurende kruising uit de buurt van Montpelier.

Ze is minder kalk tolerant en staat graag op goed doorlatende grond.

Het langwerpige blad is grijs-groen.

Als het warm genoeg is kan ze ontzettend explosief bloeien.

hoog 200 cm plaats zon, doorlatend
bloeiende heester, struik, bladsier, mediterraan

Je verwacht het niet, ik was tenminste verbaasd toen ik ze voor het eerst in Zuid Frankrijk in het wild tegenkwam. Ze komen wild voor van Zuid Frankrijk tot de Oekraïne. 'Royal Purple' is een ouderwetse plant, eentje uit mijn jeugd. Gewoontjes, maar ook heel speciaal met haar wolken miniscule bloemetjes die de struik volledig kunnen verbergen.

Ouderwets makkelijk ook.

hoog 200 cm plaats zon
sier, geur

Crambe cordifolia is een echte solitair plant. Buurplanten krijgen geen kans. Om die reden past deze plant niet goed in een mediterrane border. Als solitair, ergens in een uitsparing in bestrating, is het een monumentale plant met een zekere mediterrane uitstraling. Het grote donkergroene blad blijft aan de basis terwijl er in de zomer tot 2 meter hoge dikke bloemstelen verschijnen die grote wolken minuscule bloemetjes hoog houden.

Gigantische wolken van bloemen en geur.

hoog 60 cm plaats doorlatend, zon
kustplant, geurplant, groente, bladsierplant, bijenplant

Het verschil tussen 'Lilywhite' en gewone Crambe maritima is haar nog fraaier gedraaid en gekroesd blauw berijpt blad.
Het is, ook al ben ik geen kool-fan, een van de smakelijkste delicatessen die ik ken. Ik gebruik het jonge blad regelmatig in de keuken. Een delicatesse wordt het wanneer de plant wordt gebleekt door er een bleekpot over te zetten. Daar zou de naam 'Lilywhite' op slaan: Gebleekt wordt ze nog malser dan gewone zeekool.

hoog 130 cm plaats zon, beschut
groente, bladsierplant

Kardoen is een middeleeuwse groente, nauw verwant aan artisjok. De gebleekte stengels worden nog steeds gegeten in Italië en Zuid Oost Europa. De smaak is vooral bitter. Maar, bitter in de mond maakt het hart gezond. Wanneer je Artisjok als sierplant overweegt raad ik ten zeerste aan Kardoen te kiezen. Kardoen groeit veel sneller, is veel beter winterhard en heeft heerlijk groot grijs spits gesneden blad.
De uitstraling is monumentaal, mediterraan en middeleeuws.

hoog 100 cm plaats zon, h.schaduw
siergras, prairieplant

Inheems gras, maar dan een bijzonder goede selectie.

'Bronzeschleier' bloeit wat donkerder en later dan 'Goldschleier' en houdt heel erg veel langer die mooie uitgebloeide aren vast.

Een van de meest natuurlijke kleine siergrassen.

Je weeft die korenkleur door de lucht boven de planten waar ze bij hoort.

hoog 120 cm plaats zon, halfschaduw
siergras, prairieplant

Grassen maken van je combinatie iets vanzelfsprekends waarschijnlijk omdat elke natuurlijke vegetatie gras bevat.

Dit zijn heerlijke beige wolken, maandenlang, als het meezit tot diep in de winter. In de tussentijd laat je er van alles bovenuit piepen.
Zet er bijvoorbeeld eens een flinke Kniphofia of hoge Digitalis tussen.

Inheems, sterk en makkelijk.

hoog 100 cm plaats zon, h.schaduw
siergras, inheems

'Goldtau' bloeit later dan 'Goldschleier' en behoudt de pluimen beter na de bloei.
Misschien in eerste instantie iets minder rijk en spectaculair bloeiend, maar veel langer van nut omdat de pluimen zelfs bijna de hele winter blijven zitten.

Ruwe smele is waardplant van de microvlinder witkopgrasmineermot (Elachista albifrontella), mocht je dat willen weten.

Heerlijke dauwdragende gouden wolken.

hoog 35 cm plaats zon, zand
inheems, wild, zeldzaam, mediterraan, bergplant, bijenplant

In Nederland is deze soort zeldzaam en beschermd. In de buurt van Amsterdam kom je ze nog wel tegen.

Ze komt meer voor in midden en zuid-oost Europa. Ze stond vaak in kloostertuinen vanwege haar medicinale eigenschappen en voor gebruik bij de bereiding van zeep.

Een leuke zeldzame heemplant.

hoog 120 cm plaats zon, kalk
sier, mediterraan, snijbloem

Een doorbloeiende vaste voor een droge plek in de volle zon.
Glanzend donkergroen blad, ook in de winter.
De plant is een bewuste kruising van D. lanata x D. grandiflora 'John Innes Tetra' met D. laevigata uitgevoerd in 1995 door Heather Wilson, in Stroud, Gloucestershire. Na jarenlange proeven werd ze in 2005 voor het eerst aangeboden in Engeland.

Een spannende plant met een bijzonder warme kleur.

hoog 180 cm plaats zon, kalk
sier, snijbloem, droomplant

Digitalis ferruginea 'Gigantea' is zelden echt meerjarig; reken hooguit op een jaar of drie. Dat geldt alleen onder zeer ideale omstandigheden. Maar men moet ze minstens een keer gehad hebben want ze zijn bijzonder spectaculair. Ze doen iets met je tuin, die sprookjesachtige toortsen. Het donkergroen rozet is al mooi en daaruit wordt een hoofdaar met vertakkingen afgevuurd die zich maar heel langzaam aan de zwaartekracht onttrekt. Niet voor consumptie, Digitalis is giftig.

Uitzaaien doen ze zelden vanzelf , maar van een plant oogst je miljoenen zaden.

hoog 80 cm plaats zon, droog
sier, snijbloem, geneeskruid, mediterraan

Veel kruidendokters denken dat het geneesmiddel wel uit de bekende tweejarige zal worden gewonnen. Maar de vaste lanata bevat 4 x zoveel werkzame stof dan D. purpurea. Deze wordt dan ook grootschalig aangeplant voor productie van digitaloine, een op het hart werkzaam medicijn. Het lijkt me fantastisch zo'n veld een keer te mogen zien want ze is gruwelijk mooi. De bloem is bolrond vooral wit met mokka en een grote witte onderlip, van binnen bruin getekend.

Een vaste plant, maar kortlevend.