hoog 25 cm plaats zon, droog
sier, mediterraan, keukenkruid, potplant

Nog een nieuw hop-marjoleintje. Fijn van bouw met klein blad en dunne stevige stengels waarschijnlijk afkomstig van Origanum laevigatum, een van de kruisingsouders.

Prima winterhard, mits droog.

hoog 70 cm plaats zon, kalk
sier, geurplant, snijbloem

De vaste plant van het jaar 1998 (toen hadden we ze al). Lang en rijk bloeiend met grote bloemen in goedgevulde schermen. Het grote bijna ronde blad heeft een mooie textuur die variatie biedt tussen andere planten. In voor en najaar is het donkerrood. 'Rosenkuppel' is fijn materiaal voor combinaties in de border en de vaas.
Voor keukengebruik vinden wij deze niet aromatisch genoeg.

Super voor de tuin en de vaas.

hoog 75 cm plaats zon, kalk
mediterraan, keukenkruid, geneeskruid, geur

De echte zoete en meest heerlijke marjolein, het belangrijkste Italiaanse keukenkruid na peterselie, is in zuidelijke landen een vaste plant.
Wij kennen haar als een heerlijk eenjarig kruid.
Deze vorm is sterker dan de gezaaide en overleeft niet al te strenge winters gewoon buiten.

Zet haar wat beschut en een beetje droog en je hebt er jarenlang plezier van.

hoog 50 cm plaats zon, droog, kalk
keukenkruid, geneeskruid, sier, geur, bijen-, vlinderplant

De mysterieuze lang gezochte 'kekik' groeit in kalkrijke grond op grote hoogte in Turkije, Griekenland en op Sicilië.
De smaak is ets meer gepeperd dan die van gewone marjolein, wat meer bonenkruid. Ze behoudt haar smaak beter bij koken.
Ze is rijk aan carvacrol, anti bacterieel, schimmeldodend en kan behalve als keukenkruid zelfs als verfplant worden ingezet. Wij vinden een reinigende thee de beste toepassing.

hoog 30 cm plaats zon, kalk
sier, geur, rotsplant, keukenkruid, geneeskruid

Een nieuwe hopmarjolein die me sterk doet denken aan een van mijn eerste zo'n 25 jaar geleden gekregen van Michael Lukaszewicz: Origanum 'Barbara Tingay'.
Ze heeft lichtjes behaard donker-grijs-groen rond blad.
Dit soort marjoleinen komen uit het barre Turkse bergklimaat. Ze kunnen dus uitstekend tegen vorst als ze maar niet te nat staan.
Erg leuk op een muurtje waar de bellen overheen hangen.

hoog 35 cm plaats zon, kalk, droog, warm
sier, geur mediterraan, grijsbladig

Wilde Oregano uit Israël met een soort van bonenkruid-majoraan geur.

Dit is zeer waarschijnlijk de legendarische hysop uit de bijbel in; "Asperges me, Domine hyssopo", vertaald als: "besprenkel mij met hysop". Echte hysop komt niet voor in Israël. Za'tar is een mengsel van dit kruid met Sumac, zout en geroosterd sesamzaad, soms olijfolie of nog andere kruiden.
Over dit kruid zijn in het Midden Oosten geen kwesties. Iedereen houdt er van.

hoog 25 cm plaats zon
geur, keukenkruid, sier

Een sterk geurende en gepeperde oregano met lekker grijs blad.

Niet dus die zoete voor bij de pasta.

De smaak houdt het midden tussen bonenkruid en peper.

Verdraagt strenge vorst veel beter dan vocht.

hoog 5 cm plaats zon, arm, droog, licht zuur
kruipend, bodembedekker, sier, rotsplant, mediterraan, bladhoudend

Deze sterk op kruiptijm lijkende plant komt wild voor in de Pyreneeën.

Ze verdraagt vocht beter dan tijm en is dus nog makkelijker.
Na de bloei geven de kelken nog maandenlang kleur aan de plant. Een soort immortelle dus.

Leuk ding voor je rotstuin.

(foto sterk vergroot)

hoog 120 cm plaats droog, zonnig
sier, geur mediterraan

Wollige bloemkelken aan lange aren, heerlijk zilver grijze stengels en blad.
In het voorjaar knip je ze diep terug; verder geen omkijken naar en gegarandeerd een eindeloos lang bloemenfeest in het najaar.
Ze komen van de ijskoude steppes in de Kaukasus, maar doen het ook voortreffelijk in heet zuid Frankrijk.
Maak je dus geen zorgen als iemand beweert dat deze een beetje bang wordt van vorst.

Onzin: Dit is Genghis Khan lavendel.

hoog 90 cm plaats droog, zonnig
sier, geur mediterraan

De dwergvorm van 'Blue Spire'. Deze dingen komen uit de Mongoolse stenige steppe waar ze samen met Eremurus staan. Ze hebben dus niets nodig behalve zon. Kou deert ze ook niet.
Diep snoeien in het voorjaar.

Deze zilveren droom, samen met Echinacea en Verbena, vormt sinds 2010 de ruggengraat van onze prairie border.

hoog 50 cm plaats droog, zonnig
sier, geur mediterraan, bladsier

Peter Catt van Liss Forest Nursery, Hampshire, Groot-Brittannië is de uitvinder van de beste Russische salie tot nu toe: 'Lacey Blue' en in 2012 introduceerde hij 'Silvery Blue'.

Nog ietsje lager en dus steviger maar vooral vanwege het zeer zilveren blad een opwindende introductie.

Ze zijn allemaal prima winterhard en geurig.

Zilveren Djengis Khan lavendel.

hoog 100 cm plaats zon, halfschaduw
mediterrane plant, geur

Phlomis russeliana mag in geen enkele tuin met mediterrane aspiraties ontbreken. De crème gele bloemen in etages maken veel indruk. Het is een warmte uitstralende plant met groot olijfgroen wollig blad. Dat blad heeft bovendien een sterk onkruid werende werking.

Kruidachtig en half-bladhoudend. Best in de zon. Prima winterhard.

hoog 300 cm plaats zon
boom, bladsier, bijenplant, vruchtboom

Al bjjna 25 jaar mijn favoriete kleine boom die ik graag en veel toepas, liefst in mijn eigen tuin.

Ik ben zeer gecharmeerd van het smalle zilver blad en de witte wolkjes in april wanneer blad en bloemen tegelijk uitlopen.
De toevoeging 'Pendula' is eigenlijk overbodig, dit ding is gewoon elegant.

Uit Zuid-Oost Europa, Kaukasus.

hoog 60 cm plaats zon, beschut, droog
geur, sier, mediterraan, genees-, keukenkruid, potplant, bladhoudend

Wij noemen dit dennenrozemarijn vanwege de heerlijk frisse dennengeur en het smalle naaldvormig blad dat zelfs plakt van de hars.
In tegenstelling tot dennen geen groot liefhebber van nattigheid.
'Benenden Blue' heeft als synoniem 'Collingwood Ingram' naar de vinder, die ook wel 'Cherry' werd genoemd vanwege zijn passie voor kersenrassen.
Het verhaal over de aanrijding op Corsica past hier helaas niet. Vraag er naar als je ons bezoekt.

hoog 30 cm plaats zon, beschut, droog
geur, sier, mediterraan, genees-, keukenkruid, potplant, bladhoudend

Een van mijn favoriete kruipende rozemarijnen omdat we er lang geleden zo'n heerlijke pot vol van hadden.

Zo'n pot overwinter je het beste in de koude kas.

De geurige takken worden zo'n 30 tot 40 cm lang en staan breed uit tot ze gaan hangen.

Het dauw van de zee dat als blauwe regen over de rand van je pot stroomt.

hoog 80 cm plaats zon, beschut, droog
geur, sier, mediterraan, genees-, keukenkruid, potplant, bladhoudend

'Boule' was een van mijn eerste kruipende rozemarijnen, zo'n 25 jaar geleden gevonden in Zuid Frankrijk.

Lijkt qua diep blauwe kleur sterk op 'Corsican Blue' maar met een iets andere groeiwijze.

Haar takken zijn gebogen en het jonge hout is grijzig wit waardoor ze een regelmatige grijze bol vormt.

hoog 30 cm plaats zon, beschut, droog
geur, sier, mediterraan, genees-, keukenkruid, potplant, bladhoudend

Kruipende vorm die tot een meter lang en breed kan worden.

Zeer volle bossige plant met fijne naalden die snel een pot vult.

Fantastisch die enorme watervallen van rozemarijn zoals je ze in zuid Frankrijk ziet. Bij ons doe je dat beter in pot.

hoog 30 cm plaats zon, beschut, droog
geur, sier, mediterraan, genees-, keukenkruid, potplant, bladhoudend

Nog een kruipende vorm met fijn krullende takjes, korte naalden en metaal blauwe bloemen.

Prima voor de keuken en zeer leuk in pot.

Kruipende vormen zijn, ik zeg het nog maar een keer, wat minder winterhard dan opgaande. Maar je kunt het altijd proberen ze buiten te laten overwinteren.

hoog 100 cm plaats zon, beschut, droog
geur, sier, mediterraan, genees-, keukenkruid, potplant, bladhoudend

De meest aromatische rozemarijn die we kennen. De takken zijn in de zomer plakkerig van de hars. Snelgroeiend stijf recht omhoog en daarna onder eigen gewicht soms doorbuigend.

Misschien iets vorst gevoeliger dan de meeste opgaande.

De plakkerigste en geurigste.

hoog 100 cm plaats zon, beschut, droog
geur, sier, mediterraan, genees-, keukenkruid, potplant, bladhoudend

Een productie ras met dikvlezig glanzend blad vernoemd naar de Spaanse toeristenplaats Maresme bij Barcelona. Over de winterhardheid van de verschillende rozemarijnen durf ik niet meer veel te zeggen. Het lijkt meer aan de grond te liggen en de expositie, of ze de winter overleven.

Van deze oogst je in ieder geval al snel lekkere dikke takken. Voor de bloemen kies je misschien beter een andere.

hoog 100 cm plaats zon, beschut, droog
geur, sier, mediterraan, genees-, keukenkruid, potplant, bladhoudend

Een sterk vertakkende maar stevig opgaand en snel groeiende selectie uit de natuur met breed blad.

Ze lijkt extra sterk en gezond omdat ze al het een ander aan vervelend vochtig weer beter leek te verdragen dan de rest.

Even heerlijk als keukenkruid.

hoog 240 cm plaats zon, beschut, droog
geur, sier, mediterraan, genees-, keukenkruid, potplant, bladhoudend

Makkelijk te herkennen aan het dik vlezig donkergroen recht afstaande blad en de streng opgaande groeiwijze. Wellicht de hoogste die er is. Maar je kunt ze natuurlijk op elke gewenste hoogte terugsnoeien. Bloemen heerlijk helder metaal blauw.

Net als de rest niet echt volledig winterhard -12oC levert duidelijk problemen op. 'Tuscan Blue' werd voor 1948 door W. Arnold Foster uit Toscane geïntroduceerd.

hoog 70 cm plaats zon, beschut, kalk
sier, geur, keukenkruid, bijenplant, bladhoudend

Deze zeer interessante kruising van Salvia fruticosa x officinalis. Salvia fruticosa is bij ons niet winterhard dus we moeten nog iets terughoudend zijn maar -15 zou ze moeten verdragen -22 wordt ook beweerd. Ze bloeit veel makkelijker dan echte salie en kan ook herbloeien nadat ze werd teruggeknipt. Het blad is sterk aromatisch en mag in de keuken worden gebruikt.
Mas de Lunès is een wijngoed in de Languedoc.

hoog 70 cm plaats zon, droog
sier, eetbare bloem, bijenplant, bladsier

De belangrijkste sierwaarde vormen de prachtige grote zwaar grijs-behaarde rozetten. Het tweede jaar wordt het blad wat minder grijs en verschijnen er stengels met grote witte bloemen. Gertrud Jekyll adviseerde de bloeistengel weg te knippen om het grijze rozet te houden. Maar dat is onzin. De bloemen zijn al even fabuleus als het blad
Ze gedraagt zich bij ons meestal als tweejarige, maar kan volgens sommigen tot 30 jaar oud worden.

hoog 30 cm plaats zon, kalk
mediterrane plant, geurplant, bladhoudende heester, keukenkruid, bijenplant

Dit is een van mijn grootste favorieten ooit. Het is niet alleen een fenomenaal keukenkruid, ze is ook bijzonder vanwege haar groeiwijze en rijke bloei. Bovendien heeft ze een fantastische geur.
Helaas heeft ze zich bij ons na jarenlang plezier doodgebloeid maar dankzij Olivier Filippi hebben we haar terug. Ze heeft grijs langwerpig blad en kan tot een meter overhangen vanaf een muur of gemoedelijk liggend uitdijen.